Verslaving: wat is het en hoe pakken we het aan?

Helaas is verslaving veel meer voorkomend dan dat je denkt. Het is een groot probleem wat negatieve gevolgen heeft voor het individu maar ook op de maatschappij. Er is ontzettend veel onderzoek gedaan naar de oorzaken van verslaving bij verschillende middelen en daarbij blijven een aantal vragen nog steeds onbeantwoord, zoals: ‘Waarom wordt de een verslaafd en de ander niet?’, ‘Waarom valt een groot deel van de verslaafden terug in oude gewoonten terwijl een klein deel herstelt?’ en ‘Hoe kunnen we verslaafden het beste behandelen?’

Geschiedenis

Hoe de maatschappij aankijkt tegen verslaving is ontzettend veranderd met de jaren, en dat heeft onder andere grote invloeden op hoe we met verslaafden omgaan en hen behandelen maar ook op hoe mensen kijken naar mensen die verslaafd zijn. In de vroege 19^e eeuw werd verslaving gezien als een teken van morele zwakte, en de enige manier om met deze mensen om te gaan was door hen op te sluiten in gevangenissen of in instellingen waar zij opnieuw opgevoed werden als het ware. Na verloop van tijd, werd verslaving gezien als een symptoom van onderliggende neurotische karakter of persoonlijkheidsstoornis. Tegenwoordig is het beschouwen van verslaving als een ziekte van het brein de meest overheersende opvatting. Hierbij wordt ervan uitgegaan dat er (genetische) kenmerken zijn die iemand kwetsbaar maken voor excessief gebruik, en dat dit op zichzelf ook leidt tot veranderingen in het brein die vaak niet volledig te herstellen zijn.

Verslaving als ziekte van het brein

Zoals eerder genoemd is dit de huidige opvatting die het meest aangenomen wordt in de onderzoekswereld. Deze benadering van verslaving heeft echter zowel voor- als nadelen. De voordelen zijn bijvoorbeeld dat dit het stigma rondom hulp zoeken bij verslaving vermindert, omdat het de verantwoordelijkheid voor verslaafd raken ontneemt van het individu. Daarbij is het nog maar de discussie of je verslaving kunt zien als een ziekte, gezien het feit dat mensen initieel zelf beslissen om middelen te gebruiken om vervolgens verslaafd te raken. Je kiest er namelijk niet voor om diabetes te krijgen.

Behandelingen

Veel mensen zullen in een verslavingskliniek terecht komen omdat de problemen te lastig zijn om zelfstandig aan te pakken. Wat kun je hier verwachten? De meest gebruikte interventie bij verslaving op dit moment is cognitieve gedragstherapie. Bij deze vorm van therapie zal de psycholoog proberen om veranderingen in de cognitie van het individu teweeg te brengen rondom verslaving, en zodoende het gedrag te veranderen. Dit vereist wel dat de individu gemotiveerd is.